Czym jest dysforia?

Rozumienie różnych pojęć związanych z naszym zdrowiem, szczególnie zdrowiem psychicznym, jest kluczowe dla dobrostanu każdego z nas. Jednym z tych pojęć, które bywa często niedoceniane lub źle rozumiane, jest dysforia. Ta forma emocjonalnego dyskomfortu może wpływać na życie każdego z nas, nasilając się w określonych sytuacjach lub stanach, takich jak dysforia płci. Ale czym dokładnie jest dysforia?

Co to jest dysforia?

Dysforia, z greckiego 'dysphoria’, oznacza „trudne do zniesienia”. Jest to stan intensywnego emocjonalnego niespokoju, dyskomfortu, frustracji czy niezadowolenia, który może występować w różnych kontekstach. W tradycyjnym rozumieniu, dysforia jest stanem psychicznym, który charakteryzuje się przewlekłym uczuciem smutku, gniewu, złości, tęsknoty, napięcia i niezadowolenia z życia.

Na tle klinicznym termin „dysforia” jest często używany do opisu doświadczenia osób transpłciowych, gdy ich tożsamość płciowa nie jest zgodna z oznaczoną płcią przy urodzeniu. Ta specyficzna forma dysforii znana jest jako „dysforia płci”. Według Diagnostycznego i Statystycznego Podręcznika Zaburzeń Psychicznych (DSM-5), dysforia płci jest jednym z zaburzeń zdrowia psychicznego.

Objawy dysforii

W przypadku ogólnej dysforii, objawy mogą być bardzo różnorodne i zależeć od indywidualnej wrażliwości każdej osoby. Można je podzielić na kategorie emocjonalne, poznawcze i fizyczne.

Emocjonalne objawy dysforii to uczucie smutku, niepokoju, frustracji oraz chronicznego znużenia i niezadowolenia. Osoby cierpiące na dysforię mogą mieć także trudności z odczuwaniem radości i satysfakcji z przyjemności, które zwykle by im sprawiały.

Objawy poznawcze obejmują kłopoty z koncentracją, trudności z podejmowaniem decyzji czy tendencję do pesymistycznego myślenia i oceny sytuacji. Może występować także poczucie beznadziejności i bezcelowości.

Z kolei objawy fizyczne mogą dotyczyć chronicznego zmęczenia, problemów ze snem, bóle głowy czy brak apetytu.

W przypadku dysforii płci, objawami mogą być silne uczucie dyskomfortu, związane z fizycznym ciałem osoby, żal, smutek lub frustracja związana z odczuwaną dysproporcją między płcią psychiczną a biologiczną. W konsekwencji, może dochodzić do prób zmiany ciała poprzez hormony lub chirurgię, aby zgodzić się z odczuwaną tożsamością płciową.

Skutki dysforii

Dysforia może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego, fizycznego i socjalnego osoby, która na nią cierpi. W przypadku dysforii płci, osoby mogą czuć się zranione i stłamszone przez społeczeństwo, które nie rozumie lub nie akceptuje ich tożsamości płciowej.

Prawdopodobieństwo wystąpienia depresji, lęku, zaburzeń odżywiania, samookaleczenia, polekanych negatywnych zachowań zdrowotnych (takich jak nadużywanie substancji) oraz myśli i prób samobójczych jest wyższe u osób z dysforią, szczególnie z dysforią płci.

W konsekwencji, mogą wystąpić poważne problemy związane z niskim poczuciem własnej wartości, trudnościami w relacjach interpersonalnych, osiąganiem celów w życiu i funkcjonowaniem w społeczeństwie.

Osoby z dysforią płci mogą doświadczać także problemów prawnych i medycznych związanych z procesem afirmacji płci, takimi jak dostęp do odpowiedniej opieki zdrowotnej czy zmiana dokumentów prawnych.

Wszystko to wskazuje na konieczność rozpoznawania i leczenia dysforii oraz tworzenia społeczeństwa, które jest akceptujące i wspierające dla osób borykających się z tym stanem. Szerzenie wiedzy na temat dysforii, zarówno ogólnej dysforii, jak i dysforii płci, jest kluczowym krokiem w tym procesie.